مشاوره و پاسخگویی به مشکلات کامپیوتر و حسابداری، تماس از تلفن ثابت با شماره 9092305943 (تهران) و 02170705086

مشاوره حقوقی  9099071865 


http://www.hamgampc.ir

https://t.me/hamgamrayan

https://t.me/hamgamrayane

دفترکل

دفتر کل دفتری است که همه حسابهای یک موسسه به صورت تفکیک شده در ان نگهداری می شودو برای هریک از حسابهای دارایی ها یا بدهی ها و سرمایه به عنوان مثال دارایی ها مثل صندوق حسابهای دریافتنی بانک وغیره و بدهیها مثل حسابهای پرداختنی اسناد پرداختنی وام پرداختنی وغیره باید یک حساب مجزا باز شود.وتمامی حسابهای دفتر روزنامه بصورت بدهکار یا بستانکار در دفتر کل ثبت شود.
دفترکل دفتری که تاجر باید کلیه معاملات خود را حداقل هفته ای یک بار از دفتر روزنامه وارد دفترکل کند و هر حساب را در صفحه ای مخصوص به صورت خلاصه ثبت کند. وهر حساب براساس سرفصل ان که در دفترروزنامه قرار دارد در صفحات مخصوص در دفتر کل ثبت می شود.و در نهایت می توان از ان حساب سود زیان یا تراز نامه را از ان تنظیم کرد.
دفترکل  نیز مانند دفتر روزنامه دارای سطر و ستون هایی برای انتقال اطلاعات از دفتر روزنامه به کل می باشد.
ستون های دفترکل شامل عناوین1)شماره سند حسابداری2)تاریخ3)شرح4)عطف5)بدهکار6)بستانکار7)تشخیص8)مانده می باشد.
کاربرد ستون ها مانند ستونهای روزنامه است لازم به ذکر است که ستون عطف شماره صفحه دفتر روزنامه که مبلغ مربوطه از ان صفحه منتقل شده نوشته می شود.
ستون تشخیص نیز نشان دهنده مانده حسابها به صورت بدهکار یا بستانکار می باشد.
و ستون مانده ازمابه التفاوت ستون بدهکار از بستانکار بدست می اید.
اگر جمع مانده بدهکار از بستانکار بیشتر باشد مانده حاصله در دفتر کل بدهکار و بالعکس اگر جمع مانده بستانکار از مانده بدهکار بیشتر باشد مانده حاصله در دفتر کل بستانکار می شود.

مشاوره و پاسخگویی به مشکلات کامپیوتر و حسابداری، تماس از تلفن ثابت با شماره 9092305943 (تهران) و 02170705086

مشاوره حقوقی  9099071865 


http://www.hamgampc.ir

https://t.me/hamgamrayan

https://t.me/hamgamrayane

فهرست حسابها و کد گذاری حسابها
 
ً در هر مؤسسه فهرستی از حسابهای دفتر کل تهیه میشود. فهرست حسابها 
برای تسهیل طبقه بندی و ثبت رویدادها معموال
ً برای هر حساب یک
صورت کاملی از عناوین حسابهایی است که مؤسسه در نظر دارد آنها را مورد استفاده قرار دهد. معموال
شماره مشخص در نظر گرفته میشود که به آن کد حساب نیز میگویند. حسابها به ترتیبی که در صورتهای مالی انعکاس 
مییابند شــمارهگذاری میشوند. یعنی ابتدا داراییها، ســپس بدهیها و سرمایه و در نهایت درآمدها و هزینهها آورده میشوند. 
یک نمونه ساده از فهرست حسابها به صورت جدول زیر میباشد:
نام حساب شماره )کد( حساب
وجوه نقد 
حسابها و اسناد دریافتنی 
موجودی کاال 
پیش پرداختها 
زمین 
ساختمان 
وسایل نقلیه 
اثاثه اداری 
حسابها و اسناد پرداختنی 
پیش دریافتها 
وام پرداختنی 
سرمایه 
درآمدهای عملیاتی 
سایر درآمدها 
هزینه حقوق 
هزینههای اداری و عمومی
11
12
13
14
21
22
23
24
31
32
41
51
61
62
71
72
کدگذاری حســابها به شــکل منظم و سیستماتیک و به نحوی انجام میشود که شماره حســابها بیانگر طبقات و ارتباط بین 
حسابها باشد. برای مثال همانطور که در جدول باال مشاهده میشود، اولین رقم سمت چپ کد برای داراییهای جاری 1 و برای 
داراییهای غیرجاری 2 میباشد. 
ً دو رقم ســمت چپ هر کد مربوط به حســاب کل است و برای حسابهای معین نیز بسته به نیاز ممکن است دو رقم  در نظر گرفته شــود. برای مثال، در جدول فوق کد 11 بیانگر وجوه نقد اســت. این وجوه نقد نیز ممکن است خود شامل چهار 
حساب معین به صورت زیر باشد:
کد کل کد معین نام حساب معین
11
11
11
11
10
12
13
14
صندوق 
حسابهای جاری بانکی
حسابهای سپرده کوتاه مدت
تنخواه گردانها
ثبت درآمدها و هزینهها در مؤسسات خدماتی 
هنگامی که مؤسسهای، خدماتی را انجام یا کاالیی را به مشتریان تحویل میدهد، پول یا دارایی دیگری از آنان دریافت میکند و 
یا طلبی برای او ایجاد میشود. ورود پول یا دارایی یا ایجاد طلب بابت ارائ?? خدمات یا فروش کاال را » درآمد « میگویند. 
بطور کلی، درآمد هنگامی شناســائی و در مدارک حسابداری ثبت میشــود که کاالی فروش رفته به مشتریان تحویل داده شود یا 
خدماتی برای آنان انجام شود. چون درآمد موجب افزایش سرمایه میگردد، نحوه ثبت افزایش و کاهش آن مثل حساب سرمایه 
است، یعنی زمانی که درآمد افزایش پیدا میکند ، حساب درآمد بستانکار میشود. 
درآمد )افزایش درآمد مثل افزایش سرمایه( بستانکار

مشاوره و پاسخگویی به مشکلات کامپیوتر و حسابداری، تماس از تلفن ثابت با شماره 9092305943 (تهران) و 02170705086

مشاوره حقوقی  9099071865 

http://www.hamgampc.ir

https://t.me/hamgamrayan

https://t.me/hamgamrayane

تراز آزمایشی
 
در سیســتم حســابداری دو طرفه، هر معامله به مبلغ بدهکار و بستانکار مســاوی در دفاتر ثبت میشود. اگر حسابها به
صورت صحیح ثبت و مانده گیری شــده باشــند، جمع ماندههای بدهکار حســابهای دفتر کل باید با جمع ماندههای بستانکار
حســابها مساوی باشــد. یکی از وسایلی که حسابداران برای آزمون صحت مدارک حســابداری مورد استفاده قرار میدهند،
ً در پایان هر ماه تهیهمیشود. تهیه
تراز آزمایشــی است. تراز آزمایشی فهرستی اســت از مانده  حسابهای دفتر کل، که معموال
تراز مزبور به حسابداران امکان میدهد که از تساوی جمع ماندههای بدهکار با جمع ماندههای بستانکار اطمینان حاصل نمایند.
 تراز آزمایشــی، جدولی اســت که مانده  حســابهای دفتر کل در آن نوشته میشود. حسابها به ترتیبی که در دفتر کل
مرتب شدهاند، در تراز آزمایشی درج میشوند. یعنی با توجه به مثال فوق، ابتدا حساب داراییها )صندوق، حسابهای دریافتنی،
وســایل نقلیه و اثاثه  اداری( بعد حساب بدهیها )حســابهای پرداختنی( و سپس سرمایه و درآمدها و هزینهها نوشته میشوند.
در صورتی که حسابهای دفتر کل توازن داشته باشند، جمع ماندههای بدهکار و بستانکار مساوی خواهد بود. تراز آزمایشی دو 

مشاوره و پاسخگویی به مشکلات کامپیوتر و حسابداری، تماس از تلفن ثابت با شماره 9092305943 (تهران) و 02170705086

مشاوره حقوقی  9099071865 

http://www.hamgampc.ir

https://t.me/hamgamrayan

https://t.me/hamgamrayane

تهیه  گزارش از مانده حسابها در پایان دوره مالی

از آنجا که رویدادهای مالی به ترتیب وقوع و به طور جداگانه در دفاتر روزنامه و کل ثبت میشــوند، اطالعات مندرج در این دفاتر
بســیار مفصل و جزیی اســت، به نحوی که بهرهگیری از آن برای استفاده کنندگان اطالعات حسابداری میسر نیست. لذا همانطور که
مالحظه نمودید، در پایان سال مالی، مانده حسابها در قالب صورتهای مالی برای استفادهکنندگان اطالعات حسابداری طبقهبندی و
گزارش میشود. در صورت سود و زیان، درآمدها و هزینهها درج میگردد و با کسر هزینهها از درآمدها، سود مؤسسه یا )زیان( محاسبه
و گزارش میشود. لذا صورت سود و زیان، نتایج عملیات مؤسسه را طی یک دوره  مالی نشان میدهد.
ترازنامه نیز با گزارش داراییها، بدهیها و ســرمایه  مؤسسه در پایان دوره مالی، وضعیت مالی مؤسسه را منعکس مینماید. درواقع،
صورت ســود و زیان به مثابه  فیلمی اســت که از عملیات مالی مؤسسه طی دوره مالی ضبط شــده باشد، در حالیکه ترازنامه به لحظه
خاصی )پایان دوره  مالی( مربوط میشــود و به مثابه  عکســی است که در پایان دوره  مالی از وضعیت مالی مؤسسه )داراییها، بدهیها و
سرمایه( گرفته شده باشد.
ماهیت مانده  حسابها
حسابهای هر مؤسسه را میتوان به دو گروه کلی طبقه بندی کرد. یک گروه حسابهای سود و زیانی هستند که شامل درآمدها و
هزینههای مؤسسه میباشد. مانده  حساب درآمد در پایان دوره شامل تمامی درآمدهایی است که مؤسسه طی دوره تحصیل کرده است.
مانده حساب هزینه نیز در پایان دوره شامل کلیه  هزینههایی است که طی دوره به مؤسسه تحمیل شده است. حساب درآمد دارای ماهیت
بستانکار و هزینهها دارای ماهیت بدهکار است.
گروه دیگر حسابها، حسابهای ترازنامهای است. حسابهای ترازنامهای شامل داراییها، بدهیها و سرمایه است. داراییها همواره
دارای مانده  بدهکار و بدهیها و سرمایه دارای مانده بستانکار هستند.

مشاوره و پاسخگویی به مشکلات کامپیوتر و حسابداری، تماس از تلفن ثابت با شماره 9092305943 (تهران) و 02170705086

مشاوره حقوقی  9099071865 

http://www.hamgampc.ir

https://t.me/hamgamrayan

https://t.me/hamgamrayane

دفتر معین 

 در مثال مؤسســه، مبلغ 80,000 ریال از شــرکت الف قرض گرفته شده که در »حسابهای پرداختنی« ثبت شده است. 
اگر مؤسسه احسانی از چند شخص دیگر هم قرض بگیرد، اطالعات آنها نیز در دفتر کل »حسابهای پرداختنی« ثبت میشود. در 
این حالت اگر بخواهیم مبلغ بدهی شرکت به هرکدام از طلبکاران را بدانیم، باید تک تک اقالم ثبت شده در حساب دفتر کل 
»حسابهای پرداختنی« را بررسی کنیم تا مشخص شود که هر کدام از اقالم ثبت شده مربوط به چه شخصی است.
 در صورتیکه تعداد اقالم ثبت شــده در حســاب »حســابهای پرداختنی« زیاد باشــند، این کار خیلی وقتگیر میشود و 
احتمال اشتباه در تعیین بدهی به هر کدام از طلبکاران نیز باال خواهد بود. برای جلوگیری از این مشکل و ایجاد سهولت و دقت 
در نگهداری حســابها، در کنار دفتر کل، دفتر دیگری نگهداری میشــود که به آن دفتر معین میگوی ً ند. مثال برای حســاب 
»حســابهای پرداختنی« در دفتر کل ، دفتر جداگانه دیگری بهنام »دفتر معین حســابهای پرداختنی« نگهداری میکنیم که در این 
دفتر، برای هرکدام از طلبکاران شــرکت صفحه خاصی در نظر گرفته میشود و رویدادهای مالی مربوط به آن را عالوه بر دفتر 
کل، در این دفتر نیز ثبت میکنیم.
ً به حساب آن در 
 این کار کمک میکند که هر وقت الزم بود وضعیت بدهی شــرکت به شــخص خاصی را بدانیم مستقیما
ً مشابه دفتر کل 
ً اطالعات مورد نیاز را اســتخراج نمائیم. شــمای کلی و نحوه  نوشتن دفتر معین تقریبا دفتر معین مراجعه و ســریعا
است.